Beyaz şeker mi, meyve şekeri mi daha zararlı?

Gıda sektöründe ve işin uzmanları arasında “fruktoz” olarak adlandırılan “meyve şekeri” bugüne kadar hep “sanki daha sağlıklı” olduğu yönünde bir izlenime yol açtı. Hatta öyle ki “beyaz şeker” yerine “fruktoz” yani meyve şekeri içeren ürünler her nedense daha sağlıklı ilan edildi. Ancak yapılan son araştırmalar fruktozun gerek “şeker hastalığını” (diyabet), gerekse siroz başlangıcında öncül belirti sayılan “yağlı karaciğer” gibi rahatsızlıkları özellikle tetiklediğini ve beyaz şekere kıyasla obeziteye çok daha fazla yol açtığını ortaya koydu.
Gerek beyaz şeker gerekse meyve şekeri aynı miktarda enerji içeriğine sahip olmalarına rağmen, insan vücudu onları birbirinden oldukça farklı şekillerde işleyerek sindiriyor. web.de'nin tüketici rehberinde Arzu Dağcı imzasıyla yayınlanan haberde görüşlerine yer verilen Schleswig Holstein Üniversitesi Hastanesi Beslenme Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Martin Smollich, fruktozu diğer şeker türlerinden ayıran belirgin özelliği şöyle tarif ediyor: “Meyve şekeri diğer şeker türlerinden farklı olarak neredeyse hiç insülin olmadan sindirilir ve buna bağlı olarak da tokluk hissine yol açmaz. Bu nedenle fruktoz içeren ürünleri normalden çok daha fazla miktarda tüketebilirsiniz.”

Aynı haberde Almanya’nın en büyük hastalık kasalarından biri olan Techniker Krankenkasse’nin (TK) bundan birkaç yıl öncesine kadar süpermarketlerde diyabet hastaları hedeflenerek satışta olan ürünlerin aslında fruktoz ile tatlandırıldığını tespit ettiği ve kamuoyunu konu hakkında bilgilendirmiş olduğu hatırlatıldı.
Prof. Smollich de benzeri bir uyarıda bulunarak, “Bilhassa fruktoz, şeker hastalığına neden oluyor. Meyve şekeri, mutfak tipi beyaz şekerden çok daha zararlı olduğu ortaya çıktığı için yasaklandı.” ifadelerini kullanıyor.

HER ŞEKERİN KİMYASI FARKLI

Fruktoz aslında meyve ve sebzelerde doğal olarak bulunan basit bir şeker türüdür. Mutfaklarda kullanılan sakaroz yani beyaz şeker ise fruktoz ve glikoz olmak üzere iki tür şekerden oluşur. İnsan vücudu fruktozu doğrudan karaciğerde işlediği için bu şeker türünün tüketimi genel insülin düzeyinde artışa neden olmaz.
Max Rubner Enstitüsünün araştırmaları ise fruktozun metabolize olurken, sindirim süreci boyunca yağ üretiminde de uyaran etkisi yaptığını ortaya çıkardı. Vücutta biriken yağlar, insanların evrimsel sürecinde, özellikle açlık dönemleri için gerekli enerji rezervlerini sağlaması nedeniyle hayati öneme sahipken, günümüzün sanayileşmiş ülkelerinde daha ziyade risk etkenleri arasında ilk sıralara yerleşmiştir: Yani aşırı kilo birçok hastalığın davetiyesidir.

NEDEN FRUKTOZ? KİM KAR EDİYOR?

İnsan vücudu, evrimsel süreci boyunca atalarının nispeten az miktarda meyve tüketerek aldığı fruktoz miktarına göre değişime uğramıştır. Fakat günümüz toplumlarında fruktoz sadece meyve tüketimiyle değil ekmek, sosis, yoğurt, gazlı içecekler ve hazır yemekler gibi birçok işlenmiş gıdanın tüketilmesiyle de vücuda girmektedir. Bu da birçok insan aşırı fruktoz tüketmesiyle sonuçlanmaktadır.
Diğer yandan gıda endüstrisinin karlılığı açısından fruktozun belirgin getirileri bulunuyor. Zira fruktoz, üretim maliyetleri bakımından görece daha ucuzken, glikoza kıyasla da iki kat daha tatlıdır. Gıda endüstrisinin fruktozu bilhassa adının yol açtığı olumlu çağrışımlar nedeniyle tercih ettiğine dikkat çeken Prof. Martin Smollich devamında şunları söylüyor: “Fruktoz dendiğinde bu kulağa doğal ve sağlıklı geliyor. Ancak endüstriyel şeker veya sofra şekeri olarak bilinen sakkaroz ise bu kadar hoş duyulmuyor. Bu da bize neden özellikle çocuk gıdalarında fruktozun tercih edildiğini açıklıyor.”

AİLELERE BİLİNÇLİ ALIŞVERİŞ TAVSİYESİ

Beslenme uzmanları, bilhassa küçük yaşta çocukları olan ailelere, süpermarket alışverişleri sırasında aldıkları ürünlerin etiketlerini ciddiye almaya davet ediyor. Bu da şu anlama geliyor: Satın almadan önce her ürünün üzerindeki “içindekiler” listesinin dikkatle incelenmesi ve besin değerlerinin kontrol edilmesi gerekiyor.
Bu arada fruktozun sadece “meyve şekeri” anlamına gelmediğine dikkat çeken uzmanlar, bu terimin ürün çeşidine göre “mısır şurubu”, “izoglikoz”, “fruktoz şurubu” ya da “glikoz şurubu” gibi karşılıklarla da etiketlenebildiği uyarısında bulunuyor. Bir ürünün “içindekiler” etiketinde bu terimlerden bir veya birkaçının yer alması ise ilgili gıda ürününde yüksek oranda fruktoz içeriği yer aldığı anlamına geliyor.

Haber: Ertuğrul Özgün – (Almanya Bülteni) – Frankfurt
Kaynak: (web.de)