-
Aa
+
 27/12/2011
 

Rüzgarın Gücü - Samet Tekelioğlu

Başlıktan ta anlaşılacağı üzere az çok tahmin etmişsinizdir yazının içeriğini. Öncelikle primer motor nedir? Kısaca tanımını yapmak istiyorum. Makineler ışıl, kimyasal, nükleer ya da elektriksel enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek ya da bunun tam tersi biçimde çalışabilen düzeneklerdir. Bütün makinelerde giriş ve çıkış donanımı ile uyarlama yada aktarma donamımları vardır. Giriş enerjilerini rüzgar, akarsu, kömür, petrol ya da uranyum gibi doğal kaynaklardan alan ve bu enerjiyi mekanik enerjilere dönüştüren makinelere birincil devindirici (primer motor) denir. Yel değirmenleri, buhar makineleri, içten yanmalı motorlar ve rüzgar türbinleri birincil devindiricilerdir.

Rüzgar Santralı

Akışkanlar konusunda az çok eminim hepiniz bilgi sahibisinizdir, peki havanın da bir akışkan olduğunu

Biliyor muydunuz? Havanın bir akışkan olduğunu hayal etmek oldukça zor. Çünkü hava görünmez. Sıvılardan farklı olarak hava daha çabuk hareket eder ve bulunduğu ortamın her yerini kaplar. Havanın hızlı yer değiştirmesi ile içindeki parçacıkların hareketi de hızlı olur. Havanın bu özelliğini kinetik enerjiye dönüştürme işlemine rüzgar enerjisi adı verilir. Rüzgar enerjisinden elektrik üreten merkezlere de rüzgar santralı denilmektedir.

Rüzgar Türbinleri

Rüzgar türbinleri günümüzde iki farklı tasarımla karşımıza çıkıyor. Bunlardan birincisi düşey eksenli

rüzgar türbini 'Horizontal Axis Wind Türbine' olarak adlandırılır. Dönme ekseni yere paralel olarak tasarlanmıştır. Bir elektrik motoru yardımıyla rüzgar yönüne göre pervanenin yönü ayarlanabiliyor. Yapısal olarak bir elektrik motorundan farklı değildir. Verimli olarak çalışabilmesi için deniz seviyesinden yaklaşık 80 metre yüksekte olması gereklidir. Diğer önemli tasarım ise dikey eksen etrafında dönebilen rüzgar türbinidir. Düşey ekseni yere dik olacak şekilde tasarlanmıştır. Daima rüzgarın geleceği yöne göre ayarlanır. Yatay ekseninin rüzgara göre ayarlanmasına gerek yoktur. Genelde ilk hareket olarak elektrik motoruna ihtiyaç duymaktadır. Türbin yardımcı tellerle ekseninden sabitlenmiştir. Deniz seviyesine yakın yerlerde daha az rüzgar aldığından cihazın verimi düşük olmaktadır.

Neden Rüzgar Enerjisi?

Günümüzde kömür ve nükleer santraller, rüzgar santrallerinden daha ucuza enerji üretebilmektedirler. O halde neden rüzgar enerjisini kullanalım? Bunun iki önemli nedeni var. Rüzgar enerjisinin 'Temiz' ve 'Yenilenebilir' özelliklerde olmasıdır. Atmosfere zararlı karbondioksit ve nitrojen gazları salınımı yoktur ve rüzgarın bitmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Yenilenebilir enerjiye sera etkisi ve küresel ısınma konuları sebebiyle önem verilmesi gerekmektedir. Japonya’da büyük bir nükleer felaketin eşiğinden dönülmesi umarım temiz enerjiye olan ilgimizi birkez daha arttırmıştır.

Samet Tekelioğlu

University of Applied Sciences Wolfenbüttel

Makina Mühendisliği Bölümü Öğrencisi