Diasporadaki nitelikli Türkler’in durumu
Almanya´daki yüksek niteliklilerin Almanya işgücü piyasasındaki durumları ve Türkiye’ye geri dönüş hakkındaki düşüncelerine ilişkin ҫalışma sonuçları, Türkiye ve Uyum Araştırmaları Merkezi (TAM) Vakfı´nda düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna tanıtıldı.
Türklerin Almanya’ya ve diğer Avrupa ülkelerine 1960´lı yılların başlarından itibaren misafir işçi alımı kapsamında geҫici olarak gelip 20 yıl sonra 1980’li yıllardan sonra kalıcı olmaya karar vermeleri, yaşadıkları ülkede misafirlikten yerleşik topluma geҫişlerinin başlangıcı sayılmaktadır. Almanya’daki son araştırmalara göre 2,85 milyon Türk kökenlilerin 1.46 milyonu Türk pasaportlu, 595.000’i Alman vatandaşlığını almış, 803.000’i doğum yoluyla Alman vatandaşı ve 215.000’i de ҫifte pasaporta sahip. Tahminen her dört aileden biri konut sahibidir. Ayrıca toplum yıllık 35 milyar Euro ciro ve yaklaşık 400.000 kişiye istihdam sağlayan 96.000 civarında işletmeyle Almanya ekonomisine katkı sağlamaktadır. Bunlara ek olarak her yıl nitelikli insan sayısında da ciddi bir artış söz konusudur. 1999´da üniversite mezunu oranı %5,3 iken 14 yıl sonra 2013 yılında bu oran %10,5’e ulaşmıştır.
Bu gelişmelerden hareketle Almanya’da yaşayan Türk Diasporası’nın yüksek nitelikli üyelerinin Almanya işgücü piyasasındaki durum, beklenti ve algıları ile anavatana geri dönüş hakkındaki düşüncelerini araştırmak için başlatılan TÜBİTAK’ın desteklediği ve Türkiye Uyum ve Araştırmalar Merkezi’nin proje ortağı olarak yer aldığı “Beşeri Sermaye Kaynağı Olarak Diaspora Seçeneğinin Kullanılması: Almanya’da yaşayan Nitelikli Türk Diasporası Üzerine Bir Uygulama“ isimli projenin sonuçları tarafından Essen´de bulunan Türkiye Uyum ve Araştırmalar Merkezi binasında bir basın toplantısı ile açıklandı.
KATILANLARIN %54’Ü İŞ BAŞVURUSUNDA DIŞLANMAMIŞ
Toplantının açılış konuşması Türkiye Uyum ve Araştırmalar Merkezi bilimsel direktörü Prof. Dr. Hacı Halil Uslucan yapıldıktan sonra çalışmanın
sonuçlarına ilişkin söz alan Bayburt Üniversitesi Öğretim Elemanı Atakan Durmaz ve Türkiye Uyum ve Araştırmaları Merkezi proje yöneticisi Caner Aver, Gerek Almanya’da ve gerekse Türkiye’de pek çok açıdan nitelikli Türkler üzerine yapılan ilk bilimsel çalışma olma özelliği taşıyan 1.126 kişinin katıldığı (450si üniversite öğrenci) çalışma gerçekleştirdiklerini söylediler. Yüksek niteliklilerin Almanya işgücü piyasasındaki durumları son yıllarda olumlu gelişme göstermiştir. Buna göre iş piyasasına geçiş sürecine ilişkin çalışmaya katılanların %49’u mezun olduktan sonra hiç beklemeden iş bulduklarını belirtirken, ilk üç ayda iş bulduklarını belirtenlerin oranı ise %72’dir. Mezuniyetten sonra ise %65’i 10’dan az iş başvurusunda bulundukları cevabını vermiştir. İş arama sürecinde dışlanma hissettiniz mi sorusuna hayır cevabı verenlerin oranı ise %54’tür. Bu verilerden hareket ile sosyal sermayesi yüksek (yurt dışı tecrübesi, yabancı dil, güҫlü sosyal ağ vb.) olanların iş gücü piyasasında istihdam edilme süresi daha kısa olduğu söylenebilinir.
EĞİTİMLİ TÜRKLERİN SAYISI ARTIYOR
Ayrıca araştırmaya katılanlar arasında evli olanların eşlerinin %68´inin eğitim durumu en az lisans seviyesindedir. Böylece Almanya’da giderek artan bir eğitimli Türkiye kökenli orta sınıfın yaygınlaştığını ve ailelerin kendi sosyal sınıfları iҫinde oluşmaya başladığını göstermektedir. Çalışma sonuҫlarından hareketle diaspora mensupları genelde Türkiye’deki yatırım koşullarını iyi olarak değerlendirirlerken, Türkiye’deki istihdam koşulları, eğitim imkanları, siyasi ve sosyal durumu ise belirsiz (olumsuz) şeklinde değerlendirmektedirler. Almanya açısından ise istihdam, sosyal imkanlar ve gelir düzeyini iyi olarak değerlendiren katılımcılar, topluma entegrasyon, ticaret yapma, dışınlama ve hukuksal (ҫalışma ve oturma izni gibi) konularında ise genel olarak belirsiz (olumsuz yönde) şeklinde değerlendirmektedirler.
ALMANYA’DA KALMAK İSTİYORLAR
Fiziksel ve fikirsel anlamda geri dönüşe ilişkin sorulara da cevap aranan çalışmada gelecekte bir gün Türkiye’ye geri dönmek istiyor musunuz sorusuna araştırmaya katılanların %40‘ı istiyorum cevabı verirken, bu oran gelecek 5 yılda geri dönmek ister misiniz şeklinde sorulduğunda %13’e düşmektedir. Fikirsel anlamda geri dönüş açısından bakıldığında ise, fikirsel olarak Türkiye’nin gelişimine katkı yapmak isteyenlerin oranı ise %86’dır. Bu durum diasporadaki bireylerin ҫoğunluğunun ҫift kimlikliliğini göstermiştir. Pek çoğunun fiziksel olarak geri dönüş fikri olmasa da köken ülkelerinin kalkınmasında katkı saglamak istediği anlaşılmıştır.
Haber: (Almanya Bülteni) – Essen
